Nowa siedziba Muzeum Wojska Polskiego w Cytadeli Warszawskiej
1110
Bolesław III Krzywousty w bitwie nad Trutiną wspiera Sobiesława I, ale bez sukcesu strategicznego w Czechach

Książę Bolesław III Krzywousty interweniujący w Czechach po stronie księcia Sobiesława I pobił wojska jego przeciwnika, księcia Władysława I w bitwie nad rzeczką Trutiną. Sukcesu strategicznego wyprawa jednak nie przyniosła. Z powodu zbyt słabego poparcia dla Sobiesława nie udało się go osadzić na czeskim tronie.

1132
Nieudana interwencja Bolesława III Krzywoustego na Węgrzech – Bitwa nad Sajó i jej konsekwencje

Bitwa nad Rzeką Sajó. Stoczyły ją wojska księcia polskiego Bolesława III Krzywoustego, interweniującego zbrojnie na Węgrzech w obronie jednego z pretendentów do tronu, Borysa. Przeciw Krzywoustemu walczył ówczesny król węgierski Bela II Ślepy, wspierany przez posiłki z Czech i Niemiec. Bitwa nad rzeką Sajó pozostała wprawdzie nierozstrzygnięta. Bolesław III Krzywousty zdecydował się na odwrót, podczas którego poniósł dotkliwe straty. Interwencja polska po stronie Borysa spowodowała dodatkowo niszczące najazdy sprzymierzeńca Beli II Ślepego, księcia czeskiego Sobiesława,…
Read More

1137
Polski książę Bolesław III Krzywousty i książę Czech Sobiesław I zawarli w Kłodzku porozumienie pokojowe. Było ono jednym z efektów zjazdu w Merseburgu 1135 r., gdzie spotkali obaj władcy i za namową cesarza Lotara III zawarli rozejm.

Polski książę Bolesław III Krzywousty i książę Czech Sobiesław I zawarli w Kłodzku porozumienie pokojowe. Było ono jednym z efektów zjazdu w Merseburgu 1135 r., gdzie spotkali obaj władcy i za namową cesarza Lotara III zawarli rozejm.

1138
Zmarł książę Bolesław III Krzywousty.
Zmarł książę Bolesław III Krzywousty.

Zmarły książę był jednym z najwybitniejszych władców w okresie wczesnego średniowiecza w Polsce. Na początku swego panowania musiał dzielić władzę ze starszym, przyrodnim bratem Zbigniewem, jednak szybko udało mu się odsunąć go i wygnać z Polski. W 1109 r. odparł najazd niemiecki pod wodzą późniejszego cesarza Henryka V, który usiłował osadzić na tronie Zbigniewa. Ostatecznie zwycięski Bolesław pozwolił bratu wrócić, ale wykrywszy, że starszy brat dalej spiskuje, nakazał go oślepić. Rozprawiwszy się z rywalem Bolesław…
Read More

1146
Władysław II Wygnaniec składa hołd królowi niemieckiemu w poszukiwaniu poparcia w walce dynastycznej

Najstarszy syn księcia Bolesława III Krzywoustego i zwierzchni książę Polski Władysław II zwany Wygnańcem złożył hołd swojemu szwagrowi, królowi niemieckiemu Konradowi III, w zamian za pomoc w walce ze swoimi braćmi, książętami piastowskimi o tron krakowski.

1157
Inwazja cesarza Fryderyka Barbarossy na ziemie polskie i narzucenie hołdu lennego Bolesławowi IV Kędzierzawemu

Cesarz Fryderyk Barbarossa przekroczył Odrę i wkroczył na ziemie polskie na czele silnej armii wspomaganej przez posiłki z Czech i Moraw. Powodem wyprawy była interwencja na rzecz wygnanego księcia senioralnego, Władysława II Wygnańca. Jednocześnie cesarz pragnął wzmocnić swoją pozycję, narzucając zależność trybutarną polskim książętom. Z powodu dużej dyspropocji sił książęta polscy z seniorem Bolesławem IV Kędzierzawym nie przyjęli walnej bitwy. Polacy wycofali się przed wojskami cesarskimi, paląc wsie i grody oraz atakując mniejsze oddziały przeciwnika.…
Read More

1159
Śmierć Władysława II Wygnańca.
Śmierć Władysława II Wygnańca.

Na zamku w Altenburgu na terenie Niemiec zmarł książę Władysław II Wygnaniec, najstarszy syn Bolesława III Krzywoustego. Zgodnie z statutem sukcesyjnym ojca sprawował on rządy nad dzielnicą senioralną. Książę popadł w konflikt z młodszymi braćmi, w wyniku którego został w 1146 r. wygnany z kraju. Szukał wsparcia u papieża i cesarza, lecz do śmierci nie udało mu się odzyskać władzy.

1173
Śmierć Bolesława IV Kędzierzawego, zwierzchniego księcia Polski, w Krakowie

W Krakowie zmarł Bolesław IV Kędzierzawy, książę mazowiecki, zwierzchni książę Polski od 1146 r., jeden z synów księcia Bolesława III Krzywoustego. Został pochowany prawdopodobnie w katedrze w Płocku.

1194
Kazimierz II Sprawiedliwy niespodziewanie zmarł podczas uczty – istnieje podejrzenie otrucia

Śmierć księcia krakowskiego Kazimierza II Sprawiedliwego, najmłodszego syna Bolesława III Krzywoustego. Książę zmarł nagle w trakcie uczty wydanej na Wawelu z okazji uroczystości ku czci św. Floriana. Istnieją podejrzenia, że został otruty. Pozostawił dwóch małoletnich synów: Leszka Białego i Konrada Mazowieckiego.

1195
Krwawa bitwa nad Mozgawą: Leszek Biały i Mieszko III Stary walczą o tron krakowski

Bitwa nad rzeką Mozgawą koło Jędrzejowa. Walczyli w niej książęta piastowscy i ich sojusznicy rywalizujący o tron krakowski po śmierci księcia Kazimierza II Sprawiedliwego. Po jednej stronie stanęły wojska syna zmarłego krakowskiego księcia Kazimierza, Leszka Białego oraz jego sojusznicy. Wobec małoletniości Leszka rzeczywiste dowództwo nad oddziałami małopolsko-ruskimi sprawował książę włodzimierski Roman. Naprzeciw nich stanęły wojska księcia wielkopolskiego Mieszka III Starego wspieranego przez sojuszników śląskich (księcia raciborskiego Mieszka I Plątonogiego i jego bratanka Jarosława opolskiego). Bitwa…
Read More

1199
Papież Innocenty III zatwierdza powstanie Zakonu Krzyżackiego

Papież Innocenty III zatwierdził powstanieZakonu Szpitala Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie,zwanego potocznie Zakonem Krzyżackim. Zakon ten założony w Akce w 1190 r., początkowobył tylko bractwem szpitalnym. Zajmował się on początkowo głównie opieką nadpielgrzymami. Bardzo szybko jednak przekształcił się w zakon rycerski, apierwszym mistrzem został wybrany HenrykWalpot von Bassenheim. Zakon w trakcie swojej działalności odegrał znaczącąrolę w dziejach Europy środkowo-wschodniej.

1202
Śmierć księcia Mieszka III Starego.
Śmierć księcia Mieszka III Starego.

W Kaliszu zmarł Mieszko III Stary, książę wielkopolski i krakowski, syn księcia Bolesława III Krzywoustego i Salomei z Bergu. W wyniku testamentu ojca, dzielącego Polskę na dzielnice, otrzymał Wielkopolskę. Wraz ze starszym bratem Bolesławem IV wygnali z Polski swojego starszego przyrodniego brata Władysława, który rościł sobie prawo do władzy nad całym krajem. Po śmierci Bolesława IV w 1173 r. objął rządy w dzielnicy senioralnej (ziemi krakowskiej), lecz cztery lata później został z niej wygnany przez…
Read More

1205
Bitwa pod Zawichostem: śmierć księcia Romana i zwrot w konflikcie polsko-ruskim

Pod Zawichostem starły się wojska księcia halicko-włodzimierskiego Romana z rycerstwem księcia sandomiersko-krakowskiego Leszka Białego oraz jego brata, księcia mazowieckiego Konrada. Książę Roman dotarłszy nad Wisłę planował przeprawę przez rzekę i nieostrożnie oddalił się z małym oddziałem od swoich głównych sił. Pod Zawichostem został zaatakowany przez oddziały polskich książąt dowodzone przez wojewodę mazowieckiego Krystyna. Książę Roman zginął w bitwie, w wyniku czego trzon jego wojsk pozbawiony wodza zawrócił do Halicza.

1211
Odeszła piastowska postać: Mieszko I Plątonogi, syn Wygnańca i uczestnik bitwy nad Mozgawą

Zmarł książę raciborski i krakowski Mieszko I Plątonogi. Był synem księcia Władysława II Wygnańca. Uczestniczył w bitwie nad Mozgawą w 1195 r. – bratobójczej bitwie między księciem wielkopolskim Mieszkiem Starym, a możnymi popierającymi synów Kazimierza Sprawiedliwego.

1227
Władysław Odonic odnosi zwycięstwo nad Władysławem III Laskonogim w bitwie pod Ujściem

Książę Władysław Odonic władający w północnej Wielkopolsce pokonał pod Ujściem wojska swojego stryja, księcia wielkopolskiego Władysława III Laskonogiego. W wyniku niespodziewanego wypadu z grodu rycerstwa Odonica, książę Władysław III Laskonogi stracił znaczną liczbę wojska, w tym wojewodę Dobrogosta z Szamotuł. Zwycięski Odonic zajął następnie Kalisz i Poznań.

Tragiczny koniec zjazdu w Gąsawie: zamordowano Leszka Białego, polityczna zawierucha po śmierci zwierzchniego księcia Polski

W 1227 r. polski książę zwierzchni Leszek Biały zwołał do Gąsawy zjazd książąt i możnych,  który miał rozwiązać problem podziału władzy w Wielkopolsce między zwaśnionymi Władysławem Odonicem a jego stryjem Władysławem Laskonogim oraz zająć się sprawą księcia pomorskiego Świętopełka, który zaczął prowadzić zbyt niezależną politykę od Leszka Białego. Na zjazd, poza Leszkiem, przybyli jego brat –  książę mazowiecki Konrad, książę wielkopolski Władysław Odonic i śląski Henryk Brodaty. Nie przyjechał zaproszony również Władysław Laskonogi. W trakcie…
Read More

1230
Zakon Krzyżacki zyskuje ziemię chełmińską – papież Grzegorz IX potwierdza nadanie przez Konrada Mazowieckiego

Papież Grzegorz IX wydał bullę potwierdzającą nadanie przez Konrada Mazowieckiego ziemi chełmińskiej Zakonowi Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie zwanemu potocznie Zakonem Krzyżackim. W tym samym roku nad Wisłą osiedlili się pierwsi Krzyżacy.

Kontrowersje wokół 'przywileju kruszwickiego’ – domniemany dokument Konrada I Mazowieckiego dla Krzyżaków pod wątpliwością

„Przywilej kruszwicki”. Taką datę nosi kopia dokumentu zwana „przywilejem kruszwickim” wydana rzekomo przez księcia polskiego Konrada I Mazowieckiego dla zakonu krzyżackiego. Zgodnie z treścią pisma książę nadał zakonnikom ziemie leżące w granicach rzek Wisły, Drwęcy i Osy (ziemia chełmińska) oraz wszystkie ziemie, które w przyszłości zdobędą oni na „saracenach” (to jest Prusach). Większość historyków wątpi w autentyczność przywileju. Uważany jest za falsyfikat mający dać Krzyżakom podstawę prawną do sprawowania władzy publicznej w ziemi chełmińskiej i…
Read More

1231
Skandaliczny zgon Władysława III Laskonogiego: książę wielkopolski i krakowski zmarł w Środzie Śląskiej

Śmierć Władysława III Laskonogiego. W Środzie Śląskiej zmarł książę wielkopolski i krakowski Władysław III Laskonogi. Był on synem księcia Mieszka III Starego i księżniczki kijowskiej, Eudoksji. Według zapisków władca zginął pchnięty nożem przez niemiecką kobietę, którą próbował zgwałcić. Pochowano go w Raciborzu. Księstwo Władysława III Laskonogiego, z powodu jego bezpotomnej śmierci, przeszło w ręce księcia Henryka I Brodatego.

1234
Papież Grzegorz IX potwierdza nadanie ziemi chełmińskiej Krzyżakom, na podstawie kontrowersyjnego dokumentu

Papież Grzegorz IX wydał bullę, w której potwierdził nadanie przez księcia Konrada Mazowieckiego ziemi chełmińskiej zakonowi krzyżackiemu. Ogłosił też, że ziemie już zdobyte przez Krzyżaków oraz te, które będą zdobyte w przyszłości, stanowią „własność św. Piotra”, które stolica apostolska przekazuje Zakonowi w „wieczne posiadanie”. Bulla papieska z 1234 r. jest dokumentem oryginalnym, ale powstałym na podstawie fałszywego dokumentu krzyżackiego, sporządzonego w tym samym roku – tzw. falsyfikatu kruszwickiego.

1238
W Krośnie Odrzańskim zmarł Henryk I Brodaty, książę śląski, krakowski i wielkopolski. Swoje dziedzictwo pozostawił jedynemu żyjącemu synowi, Henrykowi II Pobożnemu.

W Krośnie Odrzańskim zmarł Henryk I Brodaty, książę śląski, krakowski i wielkopolski. Swoje dziedzictwo pozostawił jedynemu żyjącemu synowi, Henrykowi II Pobożnemu.

1241
Spalenie Sandomierza przez Tatarów.
Spalenie Sandomierza przez Tatarów.

Podczas najazdu tatarsko-mongolskiego na ziemie polskie i węgierskie jeden z zagonów tatarskich zaatakował Sandomierz. Gród i miasto zostały zdobyte a ludność zabita lub wzięta do niewoli. Tatarzy skierowali się następnie w głąb Małopolski niszcząc Koprzywnicę, Wiślicę i Skalbmierz.

Rozbicie rycerstwa polskiego przez Tatary w bitwie pod Turskiem Wielkim

Bitwa pod Turskiem Wielkim pomiędzy rycerstwem polskim dowodzonym przez palatyna krakowskiego Włodzimierza a Tatarami prowadzonymi przez Bajdara. Rycerstwo polskie w pierwszej fazie ataku na obciążone jasyrem i łupami oddziały tatarskie odnosiło sukces. Później jednak rzuciwszy się w pościg za uciekającym przeciwnikiem poluźniło szyki i zostało rozbite.

Krwawa bitwa pod Chmielnikiem: Tatarzy pokonują małopolskie rycerstwo w 1241 r.

W trakcie wielkiego najazdu mongolsko-tatarskiego na ziemie polskie i Węgry w 1241 r., Tatarzy pod wodzą Ordu-Irczena stoczyli pod Chmielnikiem bitwę z małopolskim rycerstwem wojewody krakowskiego Włodzimierza i wojewody sandomierskiego Pakosława. Większość walczących po stronie polskiej zginęła lub dostała się do niewoli. Z pola bitwy uszedł jedynie wojewoda Pakosław z niewielką grupką wojowników.

Zdobycie Krakowa przez Mongołów.

Zdobycie Krakowa przez Mongołów. Wczesną wiosną 1241 r. ruszyła na Polskę armia mongolska pod dowództwem Bajdara. Miała ona osłaniać od północy główne siły mongolskie, które pod wodzą Batu-Chana uderzyły na Węgry. Najeźdźcy w trzech kolejnych starciach pod Turskiem, Chmielnikiem i Taczkiem rozbili rycerstwo z ziemi krakowskiej i sandomierskiej, dowodzone przez wojewodę krakowskiego Włodzimierza. Mimo klęski siły polskie zdołały zadać straty siłom mongolskim. Opóźniły one marsz nieprzyjaciela, dając cenny czas na zorganizowanie obrony w miastach i…
Read More

Skip to content