Latem 1506 r. stan zdrowia króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka uległ gwałtownemu pogorszeniu. W testamencie datowanym na 27 lipca 1506 r. wyznaczył na swego następcę w Wielkim Księstwie Litewskim swego młodszego brata Zygmunta. Po rychłym zgonie monarchy możnowładcy litewscy 20 października 1506 r. wynieśli, zgodnie z wolą zmarłego, Zygmunta na tron wielkoksiążęcy. Sposób w jaki przeprowadzono wybór nowego wielkiego księcia oznaczał złamanie ustaleń unii mielnickiej z 1501 r., wprowadzającej wspólną elekcję władcy przez polskich i litewskich możnych. 7 grudnia Zygmunt, już jako pełnoprawny władca Litwy, wydał w Grodnie dokument zapewniający szlachcie litewskiej dotychczasowe przywileje. W ten sposób postawił możnych polskich przez faktem dokonanym i zmusił ich do uznania go za króla Polski, pod groźbą zerwania unii. 8 grudnia 1506 r. szlachta koronna na sejmie w Piotrkowie jednomyślnie obrała na tron polski Zygmunta. Poparcia nowemu władcy udzielili również wszyscy senatorowie zgromadzeni na obradach. Nowy król-elekt na wieść o swoim wyborze szybko przybył do Krakowa i 24 stycznia 1507 r. odbył uroczystą koronację. Władzę sprawował aż do śmierci w 1548 roku.