Lituania

Artur Grottger (1837-1867)

Prace nad kartonami Grottger rozpoczął jeszcze podczas pobytu w Wiedniu w roku 1864. Kontynuował je po powrocie do kraju i zakończył w 1866 r.

Cykl przybrał formę opowieści osnutej na udziale w powstaniu litewskiego gajowego i losach jego rodziny. Artysta wprowadził motywy symboliczno mistyczne.

artur grottger

Puszcza

Pierwszy karton wprowadza widza w mroczny świat litewskiej puszczy, przez który sunie widmo śmierci – ponury zwiastun klęski i nieuchronności losu bohaterów

artur grottger

Znak

W następnej realistycznej scenie rozgrywającej się we wnętrzu chaty widać młodą kobietę budzącą męża na tytułowy Znak – ktoś puka w okno

artur grottger

Przysięga

Przysięga jaką nocą składa na ręce mnicha bohater, nim ruszy w Bój.

artur grottger

Bój

Przedstawia jedną z około 2500 bitew i potyczek, do których doszło w latach 1863–1865 w czasie trwania powstania styczniowego.

Artur grottger

Duch

Jego śmierć wieszczy zjawa, tytułowy Duch, stojący w drzwiach chaty. Żona zajęta odlewaniem kul, na chwilę oderwała się od tego zajęcia, by utulić płaczące dziecko, choć smutna nie przeczuwa nieszczęścia

artur grottger

Widzenie

Widzenie to epilog dramatu, kobieta za pomoc powstańcom zostaje skazana na pracę w kopalni, mąż zginął, nie wiemy co stało się z dzieckiem. Jedynym zwiastunem nadziei jest ukazująca się katorżniczce Matka Boska Częstochowska

Polonia

Artur Grottger (1837-1867)

Cykl powstał w 1863 r. w Wiedniu pod wpływem wieści dochodzących z ogarniętego przez powstanie Królestwa Polskiego. Artyście udało się połączyć reporterski charakter cyklu z jego wymową symboliczną. 

Grottger przedstawił chronologicznie rozwój wypadków i towarzyszącą im eskalację nastrojów.

Niektórym kartonom nadał też wymowę alegoryczną. 

artur grottger

Alegoria Polski

Scena tytułowa ukazuje personifikację Polonii zakuwanej w kajdany, siedzącej na ruinach antycznej budowli, symbolizującej utraconą ojczyznę. Otaczający ją wojownicy metaforyzują narody: polski, litewski i ruski. Kompozycja ta, choć stanowi prolog cyklu powstała na końcu, po wykonaniu pozostałych kartonów. Streszcza w sobie opowieść o nadziei, walce i klęsce powstańczego zrywu. 

artur grottger

Branka

Pierwsza scena Branka odnosi się do poboru zarządzonego przez Wielopolskiego i przeprowadzonego w nocy z 14 na 15 stycznia 1863 r.,
co bezpośrednio przyśpieszyło wybuch powstania.

artur grottger

Kucie kos

W formie symbolicznej przywołuje te wydarzenia karton ze sceną Kucie kos.

artur grottger

Bitwa

Walki powstańcze zostały ukazane w kartonie Bitwa

artur grottger

Obrona dworu

Obrona dworu pokazują zaangażowanie dworów w pomoc dla powstania i ich pacyfikacje przez wojska rosyjskie. 

artur grottger

Po odejściu wroga

Po odejściu wroga pokazują zaangażowanie dworów w pomoc dla powstania i ich pacyfikacje przez wojska rosyjskie. 

artur grottger

Żałobne wieści

O klęsce i rozpaczy opowiada karton ze sceną Żałobne wieści. 

artur grottger

Na pobojowisku

Cykl zamyka alegoryczne przedstawienie Na pobojowisku, na którym widzimy kobiety opłakujące poległych. Postać starszej kobiety nawiązuje do Matki Boskiej Bolesnej, co tym samym nadaje cierpieniu narodu rangę mesjanistycznej ofiary.

Skip to content