Wymarsz 1. Kompanii Kadrowej.

W II poł. XIX w. uformowały się w Europie dwa wielkie systemy sojuszy: Trójprzymierze, łączące Cesarstwo Niemieckie, Monarchię Austro-Węgierską i Królestwo Włoch oraz Trójporozumienie – alians Republiki Francuskiej, Imperium Rosyjskiego i Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii. Ich powstanie spowodowało wzrost wyścigu zbrojeń oraz pojawienie się widma wielkiej wojny europejskiej. Zaborcy Polski stanęli w dwóch przeciwstawiających się sobie obozach wojskowo-politycznych. Część polskich działaczy niepodległościowych dostrzegła w tym szansę utworzenia u boku jednego z państw zaborczych polskich wojskowych oddziałów ochotniczych. Ochotnicze oddziały po zakończeniu spodziewanej wojny stać się miały zalążkiem odrodzonego Wojska Polskiego. W ten sposób po kryzysie bośniackim w 1908 r. Józef Piłsudski uzyskał zezwolenie władz austriackich na utworzenie w Galicji, paramilitarnego Związku Strzeleckiego. Wkrótce powstały też Polskie Drużyny Strzeleckie oraz Związek Drużyn Podhalańskich. 28 lipca 1914 r., w miesiąc po zamachu na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda – następcy tronu habsburskiego – wybuchła wojna austriacko-serbska, która w ciągu kilku dni przerodziła się w I wojnę światową. Na wieść o wybuchu wojny Józef Piłsudski zmobilizował 29 i 30 lipca Związek Strzelecki; miejscem zbiórki zostały wyznaczone krakowskie Oleandry. Niebawem Piłsudskiemu podporządkowały się również Drużyny Strzeleckie. 3 sierpnia, za zgodą władz austriackich, została sformowana z członków obu formacji 1. Kompanię Kadrową pod dowództwem por. Tadeusza Kasprzyckiego ps. „Zbigniew”, a 6 sierpnia wymaszerowała ona przed świtem w stronę granicy Królestwa Polskiego. 1. Kompania Kadrowa liczyła jedynie ok. 160 legionistów. Składała się z 4 plutonów i patrolu kawaleryjskiego, dowodzonego przez Władysława Prażmowskiego ps. „Belina”. W ślad za 1. Kompanią Kadrową kolejne oddziały przekroczyły granicę Królestwa z zamiarem wywołania antyrosyjskiego powstania. 12 sierpnia Kompanie 1., 2. i 3. pod komendą Józefa Piłsudskiego wkroczyły do Kielc. Mieszkańcy Kongresówki nie wsparli jednak Piłsudskiego i niebawem legioniści wycofali się do Galicji. Choć powstania nie udało się wywołać, w krótkim czasie te ochotnicze polskie formacje rozrosły się do 2 brygad i na jesieni 1914 r. liczyły już prawie 10000 legionistów. Legiony Polskie z lat 1914-1918 stały się kuźnią kadr wojskowych i politycznych odrodzonego państwa polskiego po odzyskaniu niepodległości w 1918 r.

Skip to content