Część posłów i senatorów obozu magnackiego sprzeciwiających się uchwaleniu Konstytucji 3 maja 1791 r., zawiązała 27 kwietnia w Petersburgu konfederację, mającą na celu przywrócenie wcześniejszego porządku prawnego. Akt faktycznie opracowany w kancelarii ks. Grigorija Potiomkina ogłoszono oficjalnie w Targowicy – polskim w miasteczku leżącym tuż nad granicą Rzeczypospolitej z Rosją. Konfederaci zwrócili się bezpośrednio o pomoc wojskową do carycy Katarzyny II. Fakt ten zapoczątkował rosyjską interwencję zbrojną w Rzeczpospolitej – tzw. wojnę w obronie konstytucji. Mniej liczna armie koronna i litewska stopniowo się wycofywały przed zaprawionymi w bojach Rosjanami. Dowódca armii koronnej, bratanek ostatniego króla Polski, ks. Józef Poniatowski czekając na dogodną sytuację atakował odseparowane i mniej liczne oddziały nieprzyjaciela. W ten sposób 18 czerwca 1792 r. ks. Józef pobił korpus rosyjski pod Zieleńcami. Król Stanisław August pod wrażeniem zwycięstwa ustanowił pierwsze polskie odznaczenie wojskowe – medal Virtuti Militari. Po raz pierwszy order nadano tydzień po bitwie, 25 czerwca 1792 r. Wśród odznaczonych znaleźli się m.in. ks. Józef Poniatowski i gen. lejt. Tadeusz Kościuszko. Miał on formę medalu wykonywanego ze złota (dla oficerów) lub ze srebra (dla podoficerów i żołnierzy). Niebawem odznaczeniu temu zaczęto nadawać formę krzyża. Jest to najstarsze i najwyższe polskie odznaczenie wojskowe nadawane za męstwo na polu walki w czasie wojny. Może otrzymać je żołnierz od prezydenta Rzeczypospolitej na wniosek Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. Odznaczenie ma 5 klas: krzyż srebrny, krzyż złoty, krzyż kawalerski, krzyż komandorski i wielki krzyż.