Przymierze trzech czarnych orłów.

Nazwa traktatu wywodzi się od herbów państw sygnatariuszy, Austrii, Rosji i Prus, na których widniały czarne orły. Został on zawarty w 1732 r. w celu niedopuszczenia do objęcia tronu polskiego przez Stanisława Leszczyńskiego lub Fryderyka Augusta Wettina, po spodziewanej śmierci jego ojca, Augusta II Mocnego. Wspólnym pretendentem do korony polskiej trzech sąsiadów Rzeczypospolitej był infant portugalski, Don Emanuel Bragança. Głównym inicjatorem traktatu był Karl Gustaw von Loewenwolde, dyplomata rosyjski, stąd często używa się wymiennej nazwy traktat Loewenwolde’a. Układ był skierowany również przeciw, związanej traktatem sojuszniczym z Saksonią, Francji. Panujący wówczas Ludwik XV popierał bowiem kandydaturę Stanisława Leszczyńskiego, który od 1725 r. był jego teściem. Celem rosyjskiej dyplomacji było, oprócz problemu elekcji króla Rzeczypospolitej, odciągnięcie Prus z orbity wpływów francuskich. Dyplomaci rosyjscy i austriaccy, stanęli rzekomo w obronie praw Rzeczpospolitej, wykazując, że zgodne z nimi, skazany na banicję na mocy konstytucji sejmowej Stanisław Leszczyński nie może sprawować urzędu. Wojska obce wkroczyły w granice Rzeczypospolitej pod pretekstem ochrony praw i wolności szlacheckiej, którą związany z Francją pretendent do tronu, jakoby chciał pogwałcić. Do walki o tron włączył się również Fryderyk August Wettin, który w zamian za zrzeczenie praw do tronu austriackiego i kurlandzkiego pozyskał zgodę na elekcję Austrii i z Rosji. Traktat trzech czarnych unaocznił, że żaden z sąsiadów nie pozwoli na przeprowadzenie reform w Rzeczpospolitej, bowiem pozostawienie Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego w stanie wewnętrznej anarchii, sprzyjało planom przyszłych ingerencji w jej wewnętrzne sprawy, w tym również elekcji królów.

Skip to content