„Mazurek Dąbrowskiego” jest polskim hymnem narodowym. Tekst „Pieśni Legionów Polskich we Włoszech” (jak pierwotnie zwano utwór) śpiewano na melodię, prawdopodobnie pieśni ludowej zbliżonej do mazura. Autor tekstu, Józef Wybicki, który przybył do Reggio nell’Emilia (k. Bolonii) w celu wsparcia Józefa Dąbrowskiego w organizowaniu Legionów Polskich walczących u boku armii francuskiej i włoskiej, napisał tekst pieśni między 16 a 19 lipca 1797 r. Pierwsze publiczne wykonanie pieśni, które miało miejsce 20 lipca 1797 r. w Reggio nell’Emilia, uświetniło ceremonię wjazdu gen. Jana Henryka Dąbrowskiego do Mediolanu. Tekst mazurka ogłoszono po raz pierwszy w Mantui w lutym 1799 r. w gazetce „Dekada Legionowa”. Niebawem pieśń dotarła do kraju przywieziona przez ks. Annę Jadwigę Sapieżynę z Zamoyskich, która jednocześnie rozpowszechniła ją w kraju opanowanym przez mocarstwa zaborcze. W słowach „Mazurka Dąbrowskiego” można było wówczas znaleźć liczne odwołania do aktualnych wydarzeń politycznych tj: do zaborów, zwycięstw Napoleona Bonapartego, bohaterstwa polskich kosynierów spod Racławic i ich wodza Tadeusza Kościuszki. Pieśń ta opiewa tęsknotę za utraconą ojczyzną i zapowiada walkę zbrojną z zaborcami o jej odzyskanie. W XIX w., w okresie, gdy niepodległego państwa polskiego nie było, utwór ten, częstokroć znajdujący się na cenzurze zaborczych władz, stał się jedną z najpopularniejszych polskich pieśni patriotycznych. Melodia i słowa „Mazurka Dąbrowskiego” były pierwowzorem dla późniejszych hymnów wielu narodów słowiańskich. Na jego podstawie powstał hymn wszechsłowiański, który pod tytułem Hej Słowianie (Hej, Slované) był w l. 1939-1945 hymnem Słowacji, a w l. 1945-1989 hymnem Jugosławii (a do niedawna Serbii i Czarnogóry) oraz hymny Łużyc i Ukrainy. „Mazurek Dąbrowskiego” stał się, z nieznacznie zmienionymi słowami, oficjalnie hymnem Polski 26 lutego 1927 r. na mocy okólnika Ministra Spraw Wewnętrznych.