W II połowie XVIII w. osłabiona Rzeczpospolita stała się terenem ekspansji mocarstw ościennych. W 1772 r. dokonały one I rozbioru Polski, a w 1792 r., po klęsce Rzeczpospolitej w wojnie w obronie Konstytucji 3 Maja, porozumiały odnośnie kolejnego podziału ziem Polski. W celu zatwierdzenia traktatów rozbiorowych Rosja i Prusy wymusiły zwołanie sejmu. Na zamku w Grodnie rozpoczął obrady ostatni sejm Rzeczypospolitej pod laską członka zdradzieckiej, zaprzedanej Rosji, konfederacji targowickiej marszałka Stanisława Kostki Bielińskiego. W celu zastraszenia obradujących, okupacyjne rosyjskie oddziały gen. mjr. Johanna von Rautenfelda aresztowały część sprzeciwiających się rozbiorowi posłów. Mimo czynnego sprzeciwu niewielkiej opozycyjnej grupy posłów, 22 lipca 1793 r. zawarto z Rosją układ cesyjny (ratyfikowany przez Rosję 19 sierpnia), na mocy którego Rzeczypospolita zrzekła się wschodnich obszarów z Mińskiem, Słuckiem i Kamieńcem Podolskim – ok. 250 tys. km2 z 3 mln ludności. Znacznie silniej posłowie opierali się traktatowi rozbiorowemu z Prusami. Został on zawarty dopiero po uprowadzeniu większości opozycjonistów 25 września i sterroryzowaniu izby poselskiej. W jego wyniku Prusy powiększyły się o Wielkopolskę, Kujawy oraz zachodnią Małopolskę i zachodnie Mazowsze – w sumie 58 tys. km2 z 1 mln ludności. Sejm zakończył obrady 23 listopada 1793 r. Sejm grodzieński ponadto rozwiązał konfederację targowicką, przywrócił Radę Nieustającą i jednocześnie zniósł Konstytucję 3 Maja oraz większość uchwał Sejmu Wielkiego.