Mimo pokonania Rosjan w bitwie pod Racławicami, Najwyższemu Naczelnikowi Siły Zbrojnej Narodowej Tadeuszowi Kościuszce nie udało się rozbić wszystkich sił nieprzyjacielskich stacjonujących w Małopolsce. Stopniowo nadciągające oddziały rosyjskie osaczały wojska powstańcze. Chcąc uniknąć rozbicia swej armii Kościuszko założył warowny obóz pod Połańcem w widłach rzek Wisły i Czarnej. Tam, oczekując przybycia posiłków, postanowił on zmobilizować do walki z wojskami rosyjskimi chłopów wydając akt prawny zwany Uniwersałem Połanieckim. Określał on powinności gruntowe włościan i zapewniał skuteczną opiekę rządową, bezpieczeństwo własności i sprawiedliwość w komisjach porządkowych. Dokument ten nadał chłopom wolność osobistą, ograniczył wymiar pańszczyzny (a na okres powstania zawieszał ją całkowicie wobec każdego chłopa i jego rodziny odbywającego służbę w wojskach powstańczych), umożliwiał wychodźstwo ze wsi i uniemożliwiał bezkarne rugowanie chłopów z ziemi. Ponadto wprowadzono państwowy urząd Dozorcy, wybieranego przez Wojewódzkie Komisje Porządkowe. Do zadań Dozorcy należało: pośredniczenie w sporach między chłopami i szlachtą oraz pilnowanie porządku publicznego na prowincji. Ogłoszenie Uniwersału Połanieckiego spowodowało, że chłopi, tworzący oddziały kosynierów, po raz pierwszy od 150 lat, wzięli masowo i czynnie w walce z zagrażającymi Polsce wojskami zaborczymi.