Jan Olbracht był trzecim synem Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Po śmierci Kazimierza Jagiellończyka swoje kandydatury do tronu obok Jana Olbrachta wystawili jego starszy brat Władysław, król Czech i Węgier, przedostatni brat Zygmunt oraz książę mazowiecki Janusz II z dynastii Piastów. Część polskiej szlachty opowiadała się za młodszym bratem Jana, Aleksandrem – desygnowanym przez zmarłego ojca na wielkiego księcia litewskiego. Ostatecznie zjazd elekcyjny na zamku w Piotrkowie dokonał wyboru Jana Olbrachta, mającego poparcie królowej wdowy Elżbiety Rakuszanki, wielkiego księcia litewskiego Aleksandra i najmłodszego z braci biskupa krakowskiego Fryderyka Jagiellończyka. Wszyscy senatorowie obecni w sali królewskiej w jawnym, imiennym głosowaniu jednogłośnie poparli jego kandydaturę. Niecały miesiąc później w katedrze krakowskiej na Wawelu miała miejsce koronacja nowego władcy. Za jego czasów nastąpiło pierwsze posiedzenie dwuizbowego parlamentu. W historiografii postać władcy wiąże się z klęską wyprawy mołdawskiej (1497 r.) i powstałym w wyniku tej porażki powiedzeniem ,, Za króla Olbrachta, wyginęła szlachta”. Ważnym wydarzeniem było także rozgromienie armii litewskiej przez siły Wielkiego Księstwa Moskiewskiego (bitwa nad Wiedroszą 1500 r.), co spowodowało zacieśnienie współpracy między Janem Olbrachtem i Aleksandrem Jagiellończykiem. Jan I Olbracht zmarł w Toruniu w 1501 r. podczas przygotowań do wyprawy wojennej na Prusy Zakonne. Nie ożenił się i nie pozostawił żadnego potomstwa. Pochowany został w katedrze wawelskiej. Jego następcą został młodszy brat Aleksander.