Nowa siedziba Muzeum Wojska Polskiego w Cytadeli Warszawskiej

Po roku od klęski wojsk Rzeczpospolitej w wojnie w obronie konstytucji, w 1793 r. miał miejsce II rozbiór Polski. Cały kraj był wówczas okupowany przez wojska rosyjskie, a władzę w Rzeczpospolitej objęli, w miejsce króla Stanisława Augusta i działaczy patriotycznych doby Sejmu Wielkiego, zdradzieccy, prorosyjscy działacze konfederacji targowickiej. Swoimi działaniami chcieli oni zdławić wszelką pamięć i osiągnięcia reform dokonanych w Polsce w l. 1788-1792. Szczególną uwagę targowiczanie poświęcili armii Rzeczpospolitej, którą w l. 1788-1791 powiększono ponad trzykrotnie. Targowiczanie chcieli z armii Rzeczpospolitej uczynić sobie podległe narzędzie do wprowadzania własnych porządków, dlatego usuwali z niej szczególnie patriotycznie usposobionych oficerów, a samą armię, zgodnie z interesem rosyjskim zamierzali zredukować o ponad połowę. Tymczasem po klęsce w wojnie 1792 r. oficerowie i działacze polityczni polscy i litewscy, zaczęli szykować zbrojne powstanie przeciw Rosjanom. Szczególnie duże znaczenie dla konspiratorów mieli zorganizowane oddziały wojskowe, dlatego wszelkimi sposobami opóźniano redukcję armii. Zimą na przełomie 1793 i 1794 r. miała ona objąć I Wielkopolską Brygadę Kawalerii Narodowej dowodzoną przez brygadiera Antoniego Madalińskiego. Madaliński wciągnięty do spisku opóźniał jej przeprowadzenie, jednak w marcu wobec braku możliwości dalszego sabotowania decyzji targowiczan, zdecydował się na krok który faktycznie oznaczał rozpoczęcie, mimo nieukończonych przygotowań, powstania. Z Ostrołęki, gdzie miała zostać przeprowadzona redukcja oddziału, Madaliński na czele zbuntowanego oddziału wyruszył do Krakowa. Tam, według wcześniejszych ustaleń miało dojść do spotkania z przyszłym naczelnikiem powstania – Tadeuszem Kościuszką. Wymarsz Wielkopolskiej Brygady Kawalerii uznaje się za początek insurekcji kościuszkowskiej.

Skip to content