Zbroja Krzysztofa”Pioruna” Radziwiłła

Zbroja folgowa po Krzysztofie „Piorunie” Radziwille znajdującej się w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego, a prezentowanej na ekspozycji. Krzysztof „Piorun” Radziwiłł od 1579 do 1589 roku sprawował urząd hetmana polnego litewskiego, a w latach 1589 – 1603 pełnił funkcję hetmana wielkiego litewskiego. Przydomek „Piorun” zyskał podczas wyprawy na Psków, kiedy to w przeciągu miesiąca dowodząc około 4 tysiącami żołnierzy pokonał odległość ponad 1200 km, niszcząc przy tym zaplecze przeciwnika. Jan Kochanowski będąc pod silnym wrażeniem napisał wiersz o tym wydarzeniu pt. Jazda do Moskwy dedykując go Radziwiłłowi, jednakże najpełniejsza syntezę z wyprawy przedstawił Andrzej Rymsza w Deketeros Akroama.
Zbroja folgowa, jako typ uzbrojenia ochronnego używana była na przełomie XVI i XVII wieku zarówno w Europie Zachodniej, jak również na obszarze Rzeczypospolitej i Węgier, w Niemczech znana pod nazwą Krebsharnish, tzn. zbroja rakowa. Konstrukcja tego rodzaju zbrój stała się wzorem dla wczesnych modelów uzbrojenia ochronnego husarskiego. Egzemplarz przypisywany K. M. „Piorunowi” Radziwiłłowi wchodzący w skład zbiorów Muzeum Wojska Polskiego waży około 47 kg, stanowi uzbrojenie ochronne bojowe. W komplet wchodzi przyłbica, napierśnik, naplecznik, para naramienników, fartuch, taszki, nabiodrki i rękawice. Zbroja przeznaczona dla człowieka znacznej tuszy. Wykonana w całości ze stalowych folg, które połączone są ze sobą nitami mosiężnymi. Przyłbica typu burgundzkiego ozdobiona na szczycie grzebieniem z ornamentem sznurowym. Pewnego rodzaju ciekawostką są dodatkowe otwory wentylacyjne umieszczone w podbródku i z tyłu dzwonu, dodatkowo tylnia lewa część dzwonu wzmocniona blachą. Nasuwaj się od razu dwie możliwości powodów jej wstawienia – wzmocnienie konstrukcji po przekuciu blachy, albo naprawa po uszkodzeniu w czasie bitwy, tym bardziej jest to możliwe, iż K. M. „Piorun” Radziwiłł wystawiał się bardzo często na niebezpieczeństwo podczas starć z nieprzyjacielem. Napierśnik wykonany z 14 folg z ością biegnącą przez środek, naplecznik z 15. Złączone ze sobą śrubami motylkowymi. Występują na nich zdobienia w postaci punktów biegnących wzdłuż pach, oraz ornamentu sznurowego. Pozostałe elementy zbroi, wyłączając rękawice, zdobione w podobnym stylu i łączone mosiężnymi nitami. Rękawice wzmocnione nitami stalowymi. Brak bogatego zdobnictwa nie przekreśla możliwości używania jej przez hetmana litewskiego, tym bardziej, że wykonana jest solidnie i precyzyjnie, a jej rozmiary mogą przemawiać za przynależnością właśnie do niego.
Jarosław Godlewski

Skip to content