Szturmak paradny Jana Tarnowskiego

Szturmak paradny po Janie Tarnowskim, pochodzi ze zbiorów Zbrojowni Ordynacji Krasińskich w Warszawie i według zapisu inwentarza należał do Jana Tarnowskiego (ur. 1488, zm. 1561), który sprawował urząd hetmana w latach 1527 – 1561. Jedna z najwybitniejszych postaci w dziejach wojskowości polskiej, autor dzieła Consilium rationis bellicae (Rady sprawy wojennej), które stało się podwaliną staropolskiej sztuki wojennej.
Szturmak był najbardziej rozpowszechnionym hełmem otwartym w renesansie. Podstawowe elementy tego rodzaju hełmu to daszek, dzwon, grzebień oraz policzki (nie zachowały się przy tym eksponacie). Zgodnie z panującą wówczas modą wykonano tego typu hełm dla J. Tarnowskiego z dwóch blach żelaznych, skutych ze sobą w grzebieniu. Bogato zdobiony grawerowanymi, a także repusowanymi scenkami zarówno z czasów antycznych, mitologicznych jak i biblijnych, a także ukazujący scenki z życia obozowego. Na jednej ze stron dzwonu umieszczono scenkę obrazującą porwanie Sabinek przez Rzymian. Drugą stronę przyozdobiono scenkami walk Rzymian z plemionami barbarzyńskimi. Dekorację hełmu dopełnia ozdobienie grzebienia, z jednej strony motywem biblijnym z Księgi Judyty wchodzącej w skład Starego Testamentu, przedstawiającej przybycie Judyty do obozu wojsk asyryjskich dowodzonych przez Holofernesa. Drugą stronę przyozdobiono najciekawszymi scenkami z życia obozowego, w centralnej części umieszczono namiot dowódcy, obok którego stoi trębacz z fanfarą. Na płomieniu od fanfary widoczny jest stylizowany orzeł jagielloński z wpisaną literą „S” na piersi będącą skrótem łacińskiej wersji imienia Sigismuntus – Zygmunt. Taki wzór orła przyjęty został za panowania Zygmunta Starego. Wizerunki postaci, przedmiotów i zwierząt w celu ożywienia i uwypuklenia bogactwa zdobiennictwa niekiedy wzbogacone są naniesioną cienko warstewką złota, bądź srebra.
Jarosław Godlewski

Skip to content