Sztandar 18. pułku artylerii lekkiej z Ostrowi Mazowieckiej

Sztandar regulaminowy wzoru 1927 ufundowany przez społeczeństwo Ostrowi Mazowieckiej wręczony w Warszawie 26 maja 1938 roku, rodzicami chrzestnymi znaku pułkowego byli burmistrz Ostrowi Mazowieckiej Leon Czarniecki i żona starosty pani Rybicka.
Sztandar wykonany z białego jedwabiu o wymiarach 65×65 cm, obszyty złotą frędzlą z trzech stron. Na prawej stronie czerwony krzyż kawalerski, pośrodku umieszczono haftowanego srebrną nicią orła wz. 1927 w wieńcu z gałązek wawrzynu pomiędzy ramionami krzyża umieszczono mniejsze wieńce w których znajduje się liczba; „18” Na lewej stronie płatu znajduje się krzyż kawalerski pośrodku w wieńcu laurowym umieszczono napis: „HONOR I OJCZYZNA”. W prawym górnym rogu umieszczono na tarczy wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej; w lewy górnym na tarczy wizerunek świętej Barbary; w prawym dolnym herb Ostrowi Mazowieckiej; w lewym dolnym odznakę pamiątkową 18. palu. Na ramionach krzyża znajdują się napisy przypominające miejsca związane z historią pułku i tak na górnym: „LA MANDRIA DI CHIVASSO 15. II. 1919 LURE 28. V. 1919”; na dolnym: „DUBIENKA 11. IX. 1920 KOWEL 12-14. IX. 1920 ŁUNINIEC 2. X. 1920”; na lewym: „ZASŁAW OSTRÓG OBGÓW DUBNO 4-15. VII. 1920 CHORUPAŃ 18-19. VII. 1920”; na prawym: „BRODY 3-5. VIII. 1920 WKRA 12-16. VIII. 1920 MŁAWA 20-21. VIII. 1920” Płat zamocowany na połowie drzewca z 16 gwoździami pamiątkowymi.
Dowódca pułku, płk. Witold Sztark, należącego do 18. Dywizji Piechoty w ramach SGO „Narew”, przed wyruszeniem w pole w 1939 roku powierzył opiekę nad sztandarem dowódcy nadwyżek pułkowych kpt. Kalince wraz za zaleceniem by znak oddziału wywieść na wschód w bezpieczne miejsce. Kpt. Kalinka powierzył opiekę mad sztandarem, trąbkami pułkowymi i aktami mobilizacyjnymi weteranowi pułku st. ogn. Franciszkowi Raziukowi, który do swej misji otrzymał również jako środek transportu samochód ciężarowy, samochodem tym na wschód ewakuowały się również rodziny kadry zawodowej. 16 września 1939 roku dotarł on do Hoszczy nad Horyniem gdzie mieściło się dowództwo batalionu KOP Hoszcza ogniomistrz zdeponował sztandar u adiutanta batalionu, który to zapowiedział ze w wypadku konieczności odwrotu wszystko zostanie spalone.
Po wojnie żołnierze pułku próbowali odnaleźć symbol swego pułku czyniąc niestety bezowocne poszukiwania w muzeach polskich, niemieckich, radzieckich. Próbowali oni również dotrzeć do mieszkańców Hoszczy od rady osiedlowej otrzymali informację ze po 17 września 1939 w miejscowości nie było pożaru. Dowódca pułku wysnuł przypuszczenie, iż sztandar został spalony.
W 1992 roku sztandar został odnaleziony wraz z dwoma innymi w magazynach Centralnego Muzeum Sił Zbrojnych b. ZSRR w Moskwie został przekazany stronie polskiej podczas wizyty prezydenta RP Lecha Wałęsy w Moskwie maju 1992 roku i w czerwcu tegoż roku trafił do MWP. Według informacji uzyskanej od Rosjan sztandar został „wzięty” w okolicach Równego. Jest to jednak nadinterpretacja gdyż sztandar najprawdopodobniej został zagarnięty w Hoszczy.
Za czyny niezwykłego męstwa w kampanii 1939 roku w Polsce na podstawie dekretu Rady Trzech z 11. XI. 1966 roku pułkowi został nadany Order Virtuti Miitari kl. V, dlatego też przy sztandarze jest umieszczona szarfa w barwach orderu.

Michał Pacut

Skip to content