Przedmiot stanowi trofeum z czasów Wielkiej Wojny z Zakonem Krzyżackim 1409-1411. Relikwiarz wykonany jest w formie dyptyku. W stanie otwartym zawiera pełnoplastyczne przedstawienie Ukrzyżowania wraz z figurami asystującymi na skrzydle lewym, natomiast prawe, w dwóch rzędach, ukazuje adorację Matki Boskiej z Dzieciątkiem przez fundatora, którego polecają święci: Barbara, Katarzyna, Małgorzata, Apostołowie Piotr i Paweł oraz Dorota. Wokół skrzydeł znajdują się wyłożone jedwabiem przegródki z relikwiami wraz z inskrypcjami. Rewersy skrzydeł grawerowane; na lewym Mąż Boleści pośród arma christi, na prawym ponownie scena adoracji, fundatorowi towarzyszy św. Barbara. Wokół skrzydeł napis minuskułą gotycką w dialekcie południowoniemieckim, informujący, iż relikwiarz wykonano z polecenia elbląskiego komtura zamkowego Thiele von Lorich w roku 1388. Forma i szczegóły wykonania wskazują, że relikwiarz powstał w kręgu rzemieślników (rzemieślnika) nadreńskich. Z Nadrenii pochodził także brat zakonny Thiele von Lorich. W czasie Wielkiej Wojny fundator relikwiarza już nie żył. Dyptyk najprawdopodobniej przeszedł w ręce braci z elbląskiego konwentu. Niewykluczone, iż został przez nich zabrany na wyprawę grunwaldzką i wpadł w ręce Polaków po zdobyciu obozu armii zakonnej 15 lipca 1410 roku. Z pewnością nie zabrano go z Elbląga, bowiem w spisie wysłanych stamtąd naszemu monarsze przedmiotów nie ma o nim wzmianki. Na Grunwald, jako miejsce zdobycia relikwiarza, wskazywać może także fakt, iż król Władysław Jagiełło potraktował go jako wotum i przekazał do katedry w Gnieźnie (co zresztą opisane zostało przez Długosza), miejsca szczególnego, symbolicznego. Trofeum przechowywano w pierwszej stolicy Polski do 1823, kiedy to kanoników zmuszono do oddania go pruskiemu następcy tronu Fryderykowi Wilhelmowi; następnie trafił do Malborka. W 1946 roku, po odzyskaniu miasta, został odnaleziony i przekazany do Muzeum Wojska Polskiego.

Michał Mackiewicz