Chatellrault wz. 1924/29 był podstawowym wzorem erkaemu używanym przez armię francuską w kampanii 1940 roku

Broń samoczynna, działająca na zasadzie odprowadzania gazów prochowych przez boczny otwór w lufie; gazy te działają na tłok, który uruchamia mechanizmy broni. Karabin strzela z zamka otwartego; ryglowanie odbywa się przez przekoszenie trzonu. Chłodzenie lufy powietrzem. Zasilanie z pudełkowego, 25 nabojowego magazynka dołączanego od góry.

W okresie pierwszej wojny światowej armia francuska używała erkaemów Chauchat wz. 1915, które chociaż oddały aliantom nieocenione usługi, okazały się bardzo niedoskonałe i zawodne. Dlatego też już na początku lat 20. postanowiono zastąpić tą broń zupełnie nową konstrukcją, odmienną zarówno innym typem amunicji, jak i zasadą działania. Zamiast 8 mm naboju Lebela, mającego butelkowaty kształt i wystającą kryzę (kształt ten wymuszał zastosowanie w erkaemie Chauchat kłopotliwego, półokrągłego magazynka), opracowano nowy nabój 7,5 x 58 mm bez kryzy, wzorowany na mauserowskim. Także zasada długiego odrzutu lufy oceniona została krytycznie, wobec czego zdecydowano się na odprowadzanie gazów prochowych przez boczny otwór w lufie, a rozwiązanie to zaczerpnięto z amerykańskiego BAR-a (Browning Automatic Rifle). Tak powstał wzór 1924, konstrukcyjnie bardzo udany jednak, jak się wkrótce okazało, zawodny z powodu niedopracowanej amunicji. Stworzono, więc nowy, doskonalszy nabój 7,5 x 54 mm, a broń dostosowaną do niego oznaczono wzorem 1924/29. W okresie międzywojennym produkcja erkaemów przebiegała bardzo wolno, wobec czego w chwili wybuchu drugiej wojny jej stan w oddziałach liniowych był niewystarczający. Erkaemy wz. 1924/29 produkowano w państwowych wytwórniach uzbrojenia w Chatellrault i Saint-Etienne.

Erkaemy Chatellrault znalazły się na uzbrojeniu Armii Polskiej organizowanej we Francji po klęsce wrześniowej.

Podstawowymi częściami karabinu są: lufa wraz z komorą gazową i tłumikiem płomienia, rura gazowa, komora zamkowa wraz z rączką zamkową, tłok gazowy, suwadło, sprężyna główna, trzon zamkowy, mechanizm spustowy wraz z chwytem, kolba (wyposażona w teleskopową podpórkę i zawiasowe oparcie ramienne), dwójnóg (stopy dwójnogu mosiężne). Przyrządy celownicze, przesunięte względem osi lufy nieco w lewo ze względu na dołączany od góry magazynek, złożone z muszki i celownika krzywiznowo-ramieniowego z przeziernikiem (wysuwanym na lewą stronę). Broń wyposażona jest w dwa języki spustowe, przedni do ognia pojedynczego i tylny do ognia ciągłego. W kolbie umieszczono opóźniacz, umożliwiający regulację szybkostrzelności broni (600 lub 500 strz./min.). Nad językiem spustowym, z prawej strony skrzydełkowy bezpiecznik nastawny. Przed osadą magazynka zamocowana zawiasowo płytka zabezpieczająca otwór w przypadku jego braku.

Dane taktyczno-techniczne:

Ciężar – 8,8 kg, długość – 1110 mm, długość lufy – 500mm, kaliber – 7,5 mm

Michał Mackiewicz