W Wojsku Polskim w drugiej połowie lat 30. ubiegłego wieku armaty ppanc. wz. 36 były w ogromnej większości ciągnięte przez zaprzęgi konne – w plutonach przeciwpancernych w piechocie przez zaprzęgi dwukonne, a w kawalerii trzykonne. Armaty wspomnianego typu doczepiano do przodka z amunicją, powożonego z kozła przez woźnicę.
W sierpniu 1936 r. zatwierdzono do produkcji przodek zaprojektowany w Zbrojowni nr 2 w Warszawie. Miał on konstrukcję nieomal całkowicie metalową; podwozie z dwoma kołami tego samego typu jak w armacie ppanc. wz. 36; był podwójnie resorowany – zawieszony na wałkach skrętnych w dwudzielnej osi, resorowanej dodatkowo sprężynami.
Na podwoziu przodka znajdowały się dwie skrzynie: nabojowa i śnicowa. Pierwsza z nich mieściła w sobie 16 skrzynek amunicyjnych (każda z 5 nabojami). Skrzynia nabojowa dzieliła się na 4 klatki – dwie duże, mieszczące po 6 skrzynek amunicyjnych, i dwie małe mieszczące po 2 skrzynki amunicyjne. Na dnie tej skrzyni znajdowały się listwy unieruchamiające skrzynki amunicyjne oraz otwory ściekowe. Skrzynię nabojową zamykały cztery wieka osadzone na zawiasach (zamontowanych na środkowej przegrodzie) i otwierane do środka. Z tyłu skrzynia miała przynitowaną listwę wzmacniającą, do której przymocowywana była obsada haka zaczepowego oraz osłona lemiesza. Do przedniej ściany skrzyni nabojowej przytwierdzone było zawiasowo siedzenie dla woźnicy. Na małych wiekach skrzyni nabojowej umieszczano skrzynki z przyborami nr 1 i 2. Skrzynia śnicowa służyła m.in. do przewozu paszy dla koni, przyborów do czyszczenia koni, podków, części zapasowych uprzęży. Do jej górnej ściany przymocowywano na zawiasach wieko skrzyni z podnóżkiem dla woźnicy. Przodek piechoty miał jeden, a kawalerii dwa dyszle z dodatkową orczycą.

[b]Podstawowe dane taktyczno-techniczne:[/b]
pojemność przodka – 80 naboi; masa przodka z wyposażeniem (bez amunicji) – około 360 kg; masa przodka z wyposażeniem i amunicją – 520 kg.

[b]Przodek armaty ppanc. kal. 37 mm wz. 36 w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego[/b]
W Muzeum Wojska Polskiego eksponowany jest jeden z dwóch zaledwie, ocalałych do dnia dzisiejszego, przodków armaty ppanc. wz. 36. Odnaleziony w rzece Tanwi na Roztoczu, został zakupiony do zbiorów w grudniu 1995 r. W egzemplarzu zachowanym w zbiorach Muzeum nie zachowało się siedzenie dla woźnicy, a także oryginalne koła, dyszel i szereg elementów dodatkowego wyposażenia.

Mariusz Skotnicki

Zobacz także:
[word=Armata przeciwpancerna wz. 36 kal. 37 mm]Armata przeciwpancerna kal. 37 mm wz. 36
[/word][word=Armaty przeciwpancerne kal. 37 mm wz. 36 w zbiorach Muzeum WP w Warszawie]Armaty przeciwpancerne kal. 37 mm wz. 36 w zbiorach Muzeum WP w Warszawie[/word]