Portret Stefana Czarnieckiego nieznanego malarza najprawdopodobniej z XVII wieku. Popiersie Stefana Czarneckiego zwrócone ¾ w prawo. Na napierśnik metalowy narzucona delia koloru czerwonego podbita czarnym bądź brązowym futrem. W dolnej części obrazu, z prawej strony wystaje głowica buławy wysadzanej kamieniami. Portret może przedstawiać około czterdziesto letniego Czarnieckiego, jednakże równie dobrze mógł zostać namalowany w późniejszym okresie. W latach trzydziestych, aż do 1644 roku Czarniecki był tylko porucznikiem, od 1644 roku w stopniu pułkownika, a to by sugerować mogło, że portret przedstawiam Stefana Czarnieckiego już jako regimentarza wojska koronnego – wówczas prawdopodobnie jako w pełni uprawniony do tego mógł sprawić sobie buławę dość bogato zdobioną, która była symbolem statusu oraz władzy.
Stefan Czarniecki urodził się w 1599 roku w Czarny. Dość szybko rozpoczął karierę wojskową pod okiem swojego brata. Z całą pewnością brał udział w wojnie polsko- szwedzkie toczonej w latach 1626 – 1629, ale służył wówczas tylko jako towarzysz. Po skończonej wojnie zaciągnął się do armii cesarskiej, w której służył w latach 1629 – 1632. Następnie został ściągnięty do Polski przez króla Władysława IV Wazę. Podczas wojny z Moskwą w latach 1632 -1634 otrzymał nominację na porucznika. Kolejny awans przyszedł dopiero w 1644 roku, kiedy został pułkownikiem. W tym samym roku walczył przeciw Tatarom pod Ochmatowem. Podczas powstania kozackiego w 1648 roku dostał się do niewoliło bitwie nad Żółtymi Wodami. Odzyskał wolność dopiero po układach zborowskich w 1649 roku. Brał udział w wyprawie 1651 roku i to jego zadnie przeważyło podczas narady, w wyniku czego armia koronna pomaszerowała pod Beresteczko, gdzie stoczono bitwę z wojskami kozacko – tatarskimi. Następną wyprawę odbył w 1653 roku na bracławszczyznę, miał tam brać udział w rozmowach z kozakami. Następnie brał udział w wyprawie żwanieckiej, gdzie ułatwił znacznie rozmowy z chanem tatarskim dzięki swoim znajomościom. W 1654 roku otrzymał nominację na oboźnego koronnego, a w 1655 roku brał udział w nierozstrzygniętej bitwie z Tatarami pod Ochmatowem. Od maja 1655 roku piastował urząd kasztelana kijowskiego. Podczas najazdu szwedzkiego w 1655 roku dowodził obroną Krakowa przez trzy tygodnie do momentu kapitulacji. Następnie udał się na Śląsk, a od 1656 roku jako regimentarz królewski prowadził wojnę szarpaną przeciw Szwedom. Brał udział we wszystkich ważniejszych kampaniach przeciw Szwedom w latach 1658 – 1660, aż do zawarcia pokoju w Oliwie w 1660 roku. Następnie w tymże roku skierowany na Litwę w celu wspomożenia hetmana Pawła Jana Sapiehy w walce z Rosjanami. Dzięki niemu odniesiono zwycięstwo pod Płonką nad armią Jerzego Chowańskiego, a następnie stoczono nierozstrzygniętą bitwę nad rzeką Basią z wojskami Dołgorukiego. Ostatnią swoja wyprawę odbył w 1664 roku, a w 1665 roku otrzymał stanowisko hetmana polnego podczas rokoszy. W kilka tygodni później zmarł.

Technika: płótno lniane, olej

Wymiary:
wysokość: 51,5 cm
Szerokość: 38,5 cm

Jarosław Godlewski