Plakat: „WSTĄP DO WOJSKA. BROŃ OJCZYZNY”.
Autor: Stanisław Sawiczewski.
Czas powstania: 1920 r.
Technika: litografia barwna.
Wymiary: 110 x 74 cm.
Plakat pochodzi z okresu wojny polsko-bolszewickiej 1919 – 1920.

Plakat werbunkowy nawołujący do akcesji do tworzącej się lipcu 1920 roku Armii Ochotniczej pod dowództwem gen. Józefa Hallera.
Na pierwszym planie plakatu, na wzniesieniu, umieszczony został gen. Józef Haller, którego postać wypełnia niemalże całkowicie przestrzeń arkusza. Postać generała spełnia w tym kontekście kluczową rolę, gdyż jemu właśnie powierzono zadanie dowodzenia formującą się, na skutek odezwy Józefa Piłsudskiego (działającego w imieniu utworzonej 1 lipca 1920 roku Rady Obrony Państwa) Armię Ochotniczą. W wyniku apelu J. Piłsudskiego – wzywającego wszystkich sprawnych fizycznie mężczyzn do wstępowania do tworzącej się ochotniczej formacji militarnej – w całym kraju zaczęły tworzyć się lokalne punkty werbunkowe, do których w ciągu kilku tygodni zgłosiło się ponad 100 tysięcy chętnych.
Na niniejszym plakacie, gen. Józef Haller wyniesiony został niemalże do rangi boga. Stojący na podwyższeniu, wyprostowany „niczym struna”, odziany w generalski szaro – niebieski mundur oraz czapkę (na stopień wojskowy wskazuje obecność chociażby tzw. wężyków generalskich widocznych na mankietach kurtki, jak również na jej kołnierzu oraz na otoku czapki), a także w „wyglancowane” buty z dołączonymi sztylpami. Przedstawiona postać stoi pewnie, podpierając się dostojnie laską. Prawą rękę (obserwując od strony portretowanego) ma uniesioną, zaś dłoń wskazuje kierunek wschodni [?]. Górna partia postaci generała spowita jest kłębami dymu unoszącego się z widocznej w oddali pożogi.
Za wzniesieniem, na którym stoi generał, widoczne są zwarte szeregi maszerujących ochotników – uzbrojonych w karabiny, podtrzymujących sztandar z: płatem – na nim dostrzegalny niewyraźnie zarysowany orzeł biały na czerwonym tle, głowicą w kształcie orła w koronie oraz kokardą w kolorach – białym i czerwonym.
W dolnej części arkusza znajduje się, naniesione czarnymi, dużymi „wytłuszczonymi” literami, wezwanie werbunkowe i zarazem tytuł plakatu: „WSTĄP DO WOJSKA / BROŃ OJCZYZNY”. Pod spodem, znacznie drobniejszym drukiem, umieszczona została informacja o wykonawcy: „WYKONANO STARANIEM STOW.WŁAŚĆ. ZAKŁ.GRAFICZNYCH”, zaś w prawym dolnym narożniku arkusza widoczny jest napis: „G.I.A.O.”
W lewej dolnej części plakatu znajduje się sygnatura autora: „St S” [Stanisław Sawiczewski], zaś pod nią liczba sugerująca datę powstania plakatu: „920”
[1920 r.].

Elżbieta Radecka