Plakat: „W IMIĘ ŁADU I PORZĄDKU PROWADZIMY WOJNĘ ZE WSCHODEM. WSTĘPUJCIE W SZEREGI!”.

Autor: Kajetan Stefanowicz.
Rok powstania: 1919 r.
Technika: litografia barwna.
Wymiary: 90 x 61 cm.
Plakat pochodzi z okresu wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920.

Plakat o charakterze werbunkowym nawołujący do zaciągu w szeregi wojska celem walki z nieprzyjacielem nadciągającym ze wschodu.
Plakat adresowany jest przede wszystkim do mężczyzn pochodzących z Kresów Wschodnich, o czym świadczyć może umieszczona w dolnej części plakatu szczegółowa informacja precyzująca obszary z wybranymi punktami werbunkowymi koncentrującymi się na terenach wschodnich.
Plakat przedstawia, zajmującą centralną przestrzeń arkusza, postać polskiego żołnierza. Osoba ta odziana jest w schematycznie przedstawiony szary mundur (stylizowany na mundur legionowy) i utrzymaną w podobnej konwencji czapkę podobną do legionowej „maciejówki”. Postać ukazana została w ujęciu przodem do widza, z głową przedstawioną z lewego profilu. Do pasa żołnierza przymocowane są cztery ładownice oraz (widoczny z lewej strony) granat trzonkowy. Mężczyzna lewą ręką przytrzymuje schematycznie przedstawiony , skierowany lufą ku dołowi, karabin, natomiast w uniesionej prawej ręce ściska drzewce chorągwi, na której białym podłużnym pofałdowanym płacie, układającym się tuż za plecami żołnierza w jego tło, widoczny jest wyraźny napis wykonany żółtymi „wytłuszczonymi” literami: „ZA WOLNOŚĆ”.
W dolnej części plakatu, na tle szalejącej w oddali pożogi, widoczne są zarysy budowli o charakterze przypominającym orientalny. Przedstawione schematycznie języki ognia trawiącego zabudowania, wydają się niewspółmiernie wielkie w stosunku do skali pożaru.
W górnej części plakatu, stopniowo zwiększającą się wraz z każdym nowym wierszem czcionką, znajduje się wezwanie werbunkowe stanowiące jednocześnie tytuł plakatu: „(na białym polu) W * IMIĘ * ŁADV * I * PORZĄDKV * PROWADZIMY = / WOJNĘ * ZE * WSCHODEM / WSTĘPVJCIE / (na bordowym tle) W SZEREGI!”.
Na dolnym marginesie, ciemno-szarymi literami (znacznie powiększonymi w drugim wierszu ), zawarto informację o punktach werbunkowych na terenach Kresów Wschodnich: „PRZY*KAŻDYM*ZARZĄDZIE*POWIATOWYM*ZIEM*WSCHOD: /
=BIURO-ZACIĄGU=”. Po obu stronach napisu „=BIVRO-ZACIĄGV=” umieszczono znaki graficzne. Po stronie lewej przedstawiono trójkąt z zaokrąglonymi narożnikami, w który wpisany został schematycznie znak dzwonu oraz napis „REKLAMA”. Po prawej stronie ukazane zostało półkole z promieniami – przypominające słońce, w które wpisana została sygnatura autora – „Stefanowicz”, natomiast pod spodem umieszczona jest także data wykonania plakatu: „1919”.
Tuż przy krawędzi dolnego marginesu, na ciemno-szarym tle, znajduje się informacja o wydawcy plakatu oraz o miejscu wydania: „LIT.ART. W. GŁÓWCZEWSKI, WARSZAWA”.

Elżbieta Radecka

Skip to content