W bitwach okresu napoleońskiego wielkie znaczenie odgrywała łączność. Koordynacja działań armii, korpusów i dywizji uzależniona była od szybkości kurierów (gońców) konnych przemierzających z odwagą i poświęceniem pola bitew całej Europy.
Specjalną funkcję sprawowali adiutanci komenderujący. Byli to przeważnie wyżsi oficerowie z dużym doświadczeniem, znający zamysły wyższego dowództwa. Posyłano ich do walczących oddziałów, by mając uprawnienia dowódcze kierowali biegiem wypadków.
Obraz przedstawia adiutanta-komendanta w mundurze wg regulaminu z 1810 r. Widoczne odstępstwa – szare spodnie i żółte zamiast srebrnych okucia rzędu były w armii Księstwa Warszawskiego często spotykane. W tle, za stawem sylwetka kościoła raszyńskiego. Słynna grobla zasłana jest trupami żołnierzy austriackich z pułków węgierskich, poległych w poprzednich walkach. Obraz malowany na tekturze powstał w 1907 roku. Pięć lat później artysta stworzył jego replikę na płótnie.

Marcin Ochman