3 maja 1791 r. uchwalono Ustawę Rządową, którą powszechnie się nazywa Konstytucją 3 Maja. Było to uwieńczenie prac reformatorskich Sejmu Wielkiego, który obradował od 1788 r. Konstytucja 3 Maja była aktem prawnym, który uregulował i kodyfikował kompleksowo wzajemną relację oraz zakres władzy sprawowany przez organy państwowe. Wprowadzone reformy, osłabiając pozycję magnaterii, wzmacniały pozycję króla w państwie i likwidowały szereg anachronizmów ustrojowych, które paraliżowały kraj w XVIII w. Wśród obalonych praw znalazły się m.in. zbiór praw zwany prawami kardynalnymi, które jako fundament ustroju Rzeczpospolitej gwarantowała Rosja od 1768 r. Część obozu magnackiego sprzeciwiającego się wprowadzanym od 1788 r. zmianom, wykorzystała ten argument i zawiązała w Petersburgu konfederację, mającą na celu przywrócenie wcześniejszego porządku prawnego. Marszałkiem konfederacji został generał artylerii koronnej Szczęsny Potocki. Jej akt opracowano w kancelarii ks. Grigorija Potiomkina. Do konfederacji akces zgłosiło szereg najważniejszych dygnitarzy państwowych, m.in.: hetman wielki koronny Franciszek Ksawery Branicki i hetman polny koronny Seweryn Rzewuski. Konfederaci, rzekomo w trosce o pokój wewnętrzny kraju i w obronie ”złotej wolności szlacheckiej”, zwrócili się bezpośrednio o pomoc do carycy Katarzyny II. Oficjalnie konfederację zawiązano 14 maja 1792 r. w Targowicy – polskim w miasteczku leżącym tuż nad granicą Rzeczypospolitej z Rosją. Ogłoszenie aktu konfederacji targowickiej zapoczątkowało rosyjską interwencję zbrojną w Rzeczpospolitej – tzw. wojnę w obronie konstytucji. Konfederacja targowicka stała się dla Polaków symbolem zdrady narodowej i zaprzedania interesów własnego kraju obcemu mocarstwu.